کوهی از جنس زباله؛ تهدیدی برای مردم و منابع آبی مازندران

چرخه حیات: در گزارشی از خبرگزاری تسنیم، اشاره شده است که در نزدیکی آمل و در محور هراز، منطقه‌ای برای انباشت زباله در دل جنگل‌های بکر قرار گرفته که به «کوه عمارت» معروف است. این سایت سال‌هاست که پذیرای زباله‌ی چندین شهرستان استان است. به‌جای نمایان شدن زیبایی‌های طبیعی، حجم بالای زباله‌ها، باعث نارضایتی مردم و گردشگران و به‌وجود آمدن منظره‌ای ناخوشایند در این منطقه استراتژیک شده است. با جمعیت حدود 400 هزار نفر در آمل و تولید روزانه 280 تن زباله، این معضل به یکی از چالش‌های ملی تبدیل شده است. زباله‌ها در میان کوه‌ها و در کنار رودخانه هراز انباشته می‌شوند و در زمان بارندگی، شیرابه‌های این زباله‌ها وارد رودخانه می‌شود که نه تنها به آب شرب آمل و چند روستای اطراف آسیب می‌زند، بلکه برای آبیاری زمین‌های کشاورزی نیز استفاده می‌شود.
با وجود تلاش‌های متعدد برای حل این مشکل، از جمله دعوت از شرکت‌های داخلی و خارجی و برگزاری جلسات متعدد، هنوز چالش‌های جدی در مدیریت پسماند آمل وجود دارد و این شهر به‌عنوان بزرگ‌ترین آمار ابتلا به سرطان در استان شناخته شده است. یکی از مسائل اساسی، مکان‌یابی جدید برای تخلیه زباله و ساخت کارخانه کمپوست و زباله‌سوز است. انتخاب منطقه «شوکاشور» در دوران استاندار قبلی، واکنش‌های شدیدی از سوی محیط‌زیست و مردم محلی داشت و این پروژه به‌دلیل نگرانی‌های محیط‌زیستی کنار گذاشته شد.

در بازدید اخیر شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست، از وضعیت سایت «عمارت»، تأکید شد که باید برای مدیریت صحیح پسماندها، تمام اصول محیط‌زیستی رعایت شود. او همچنین اشاره کرد که پیش از بهره‌برداری از سد هراز، سایت زباله عمارت باید جمع‌آوری و فعالیت‌های آن متوقف شود. از طرفی، یوسف نوری، استاندار مازندران، اعلام کرده که 45 سال از دفن زباله در این منطقه می‌گذرد و برای حل این بحران، تمام تمرکز بر فعال‌سازی مدیریت پسماند در استان قرار دارد. همچنین، پیشنهاد تبدیل یکی از اراضی آمل به شهرک بازیافت مطرح شده است. در نهایت، با توجه به ابعاد وسیع مشکل پسماند در مازندران، شینا انصاری بر لزوم بررسی و حل همه‌جانبه این مشکل در سطح استان و کشور تأکید کرده است.

چرا سایت زباله عمارت، تهدیدی برای مردم محسوب می‌شود؟

در دل مثلثی که رودخانه هراز، سد هراز و کوه‌های جنگلی در آن قرار دارند، یک کوه پسماند به‌خوبی خود را نمایان کرده است. این کوه که از تجمع سال‌ها زباله‌های مختلف شکل گرفته، در بارش‌های باران درگیر یک فرایند آلوده‌کننده می‌شود. زمانی که باران می‌بارد، آب‌های روان از دامنه‌های کوه‌ها به داخل انبوه زباله‌ها می‌روند و شیرابه‌های زباله‌ها به درون رودخانه هراز جاری می‌شود. این رودخانه، که یکی از منابع اصلی تأمین آب شرب برای آمل و چندین روستای اطراف آن است، همچنین برای آبیاری زمین‌های کشاورزی برنج هم استفاده می‌شود. این وضعیت نابسامان نه تنها سلامت آب‌ها را تهدید می‌کند، بلکه به یکی از دلایل اصلی آمار بالای ابتلا به سرطان در استان مازندران تبدیل شده است. زباله‌هایی که در این منطقه انباشته شده‌اند، نه تنها تهدیدی برای محیط‌زیست هستند، بلکه به‌طور مستقیم بر سلامت مردم تاثیر می‌گذارند و آمل را به‌عنوان بزرگ‌ترین آمار ابتلا به سرطان در استان معرفی می‌کنند.

اما چه باید کرد؟

1. مدیریت پسماند تر آشپزخانه‌ای با تولید کمپوست

پسماندهای تر آشپزخانه‌ای شامل زباله‌هایی مانند پوست میوه‌ها، سبزیجات، و تفاله چای است که در صورت عدم مدیریت صحیح، به زباله‌دان‌های عمومی وارد شده و باعث آلودگی محیط زیست می‌شوند. با تبدیل این پسماندها به کمپوست، نه تنها از حجم زباله‌های شهری کاسته می‌شود، بلکه مواد آلی مفیدی تولید می‌گردد که می‌تواند در بهبود کیفیت خاک و کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. این روش می‌تواند به افزایش حاصلخیزی خاک و کاهش نیاز به کودهای شیمیایی کمک کند. ایجاد کمپوست در مقیاس خانگی می‌تواند هم به بهبود محیط زیست کمک کند و هم هزینه‌های دفع زباله را کاهش دهد. با آموزش روش‌های ساده تولید کمپوست به شهروندان، هر خانواده می‌تواند به جای دور ریختن پسماندهای تر، این زباله‌ها را به کود آلی تبدیل کرده و در باغچه یا گلدان‌های خانگی خود استفاده کند.
برای آشنایی بیشتر با تاثیر آلودگی بر آب و نتایج آن بر سلامت انسان مشاهده مستند true cost را پیشنهاد می‌کنیم.

2. مدیریت پسماند خشک و بازیافت

پسماندهای خشک شامل پلاستیک، شیشه، کاغذ، فلزات و سایر مواد غیرآلی است که به راحتی قابل بازیافت هستند. اگر این پسماندها به‌طور جداگانه جمع‌آوری و بازیافت شوند، می‌توانند به چرخه تولید بازگردند و منابع طبیعی و انرژی حفظ شود. برای رسیدن به این هدف، نصب سطل‌های تفکیک‌شده و ایجاد ایستگاه‌های بازیافت در محله‌ها و مناطق مختلف می‌تواند مردم را تشویق کند تا زباله‌های خشک خود را به‌طور جداگانه دور بیندازند.